Đô Hiệu Kiểm 都 校 檢

Húy NGUYỄN ĐÊ 阮 低

(?_?)

Đời thứ II Nguyễn Đê, Hữu Thân Vệ Triều Tiền Lê, Đô Hiệu Kiểm Chánh Nhị Phẩm , Tước hầu đời nhà Lý

Nguyễn Đê là con trai đầu của Định Quốc công Nguyễn Bặc. Về năm sinh, năm mất của Nguyễn Đê chưa thấy tài liệu nào nói tới. Chỉ biết rằng, khi cha ông còn tại chức trong triều đình Hoa Lư thời Đinh Tiên đế thì ông luôn được bên cạnh Người, được nuôi dạy cả về văn chương và võ nghệ. Sau khi Nguyễn Bặc bị Lê Đại Hành bắt đem về kinh sư Hoa Lư hành quyết, Nguyễn Đê cùng em trai là Nguyễn Đạt và gia quyến bỏ kinh thành Hoa Lư, bỏ làng Đại Hữu, chạy lên Kinh Bắc (Bắc Ninh) để lánh nạn. Nguyễn Đê được nhà Sư Vạn Hạnh che giấu nên đã vào triều Lê Hoàn làm Hữu Thân Vệ khi Lý Công Uẩn làm Tả Thân Vệ.

1 - THÂN THẾ VÀ SỰ NGHIỆP.

Ngài húy là Nguyễn Đê, Con trưởng cùa Định Quốc Công Nguyễn Bặc. Khi Định Quốc Công bị hại, phu nhân cùng với hai con là ngài và Nguyễn Đạt chạy về lánh nạn ở Gia Miêu (Tống Sơn, Thanh Hóa).

Sau đó, ngài cùng em ra học ở Kinh Bắc (Bắc Giang); ngài giao du với nhiều hào kiệt và là bạn thân của Lý Công Uẩn. Dưới triều vua Lê Long Đỉnh, Lý Công Uẩn giữ chức Tả Thân Vệ Điện Tiền Chỉ Huy Sứ, ngài giữ chức Hữu Thân Vệ Điện Tiền Chỉ Huy Sứ, đều là các vị đại tướng bảo vệ kinh thành Hoa Lư. Vua Lê Long Đỉnh (còn gọi là Lê Ngọa Triều) độc ác, tàn bạo, làm mọi người oán ghét. Vì vậy khi nhà vua mất vào năm Kỷ Dậu (1009), nhân con còn nhỏ, ngài cùng Đào Cam Mộc và quần thần tôn Lý Công Uẩn lên làm vua lập nên nhà triều đại nhà Lý.

Ngài là cận thần thân tín của vua Lý, lập được nhiều công trạng, được phong là Đô Hiệu Kiểm, tước hầu.

2 - LĂNG MỘ VÀ CÁC NƠI THỜ TỰ: Ngày mất hoặc lăng mộ và các nơi thờ tự của ngài không được rõ.

3 - GIA ĐÌNH:

3a. Vợ và con: Về gia đình, chỉ biết ngài có ba người con trai là : 

Nguyễn Quang Lợi. Thái Úy Hòa Quốc Công

Nguyễn Viễn. ĐỆ TAM TỔ TẢ TƯỚNG QUỐC.

Nguyễn Phúc Lịch.

3b. Anh chị em:

NGUYỄN ĐẠT (阮 達) Ông là em của ngài, tiểu sử không rõ. Ông lập ra một chi họ Nguyễn ở Điềm Xá (Yên Phong, Hà Bắc).

Ghi chú:

(1) Theo quan chế nhà Lý, Đô Hiệu Kiểm có cấp bậc chánh nhị phẩm.